წყლის როლი სხეულში
წყალი ადამიანის ორგანიზმისთვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია, რადგან:
- მეტაბოლიზმის პროცესების მხარდამჭერია: წყალი აუცილებელია ყველა უჯრედის ფუნქციონირებისთვის. ის მონაწილეობს ენერგიის გამომუშავებასა და საკვები ნივთიერებების ტრანსპორტირებაში.
- დამხმარე სისტემების ფუნქციონირება: თირკმელების, ღვიძლის, საჭმლის მომნელებელი სისტემის და ტვინის სწორი ფუნქციონირებისთვის წყლის ბალანსი გადამწყვეტია.
- თერმორეგულაციის კონტროლი: წყალი ხელს უწყობს სხეულის ტემპერატურის რეგულირებას და შრომისუნარიანობის შენარჩუნებას სიცხეში.
- ტოქსინების გამოდევნა: თირკმელები წყლის დახმარებით გამოდევნიან ორგანიზმიდან მავნე ნივთიერებებს.
რა რისკები ახლავს სხეულის გაუწყლოებას (დეჰიდრატაციას)?
დეჰიდრატაცია, ანუ სხეულის გაუწყლოება, იწვევს სერიოზულ შედეგებს:
- კოგნიტიური ფუნქციების დაქვეითება:
- კონცენტრაციის უნარის დაქვეითება.
- მეხსიერების გაუარესება.
- ფიზიკური სიმპტომები:
- დაღლილობა და სისუსტე.
- კუნთების სპაზმები.
- თავის ტკივილი.
- სერიოზული რისკები ჯანმრთელობისთვის:
- თირკმელების დაზიანება.
- სისხლის წნევის დაცემა და შოკი მძიმე დეჰიდრატაციის დროს.
- საჭმლის მომნელებელი პრობლემები:
- ყაბზობა და ნელი მონელება.
- კანის გაუარესება:
- სიმშრალე და სიბერის ნიშნების გაძლიერება.
რამდენი ლიტრი წყალი უნდა მიიღოს დღეში სხვადასხვა ასაკის, სქესის და წონის ადამიანმა ჯანმრთელობის შესანარჩუნებლად?
წყლის რაოდენობა ინდივიდუალურია და დამოკიდებულია:
- ასაკზე:
- ბავშვები: 1-1.5 ლიტრი დღეში.
- მოზარდები: 1.5-2 ლიტრი დღეში.
- მოზრდილები: 2 ლიტრზე მეტი დღეში.
- სქესზე:
- ქალები: 2.2-2.7 ლიტრი.
- მამაკაცები: 3-3.7 ლიტრი.
- წონასა და აქტივობაზე:
- 20-30 მლ წყალი თითო კგ წონაზე, რაც გულისხმობს რომ 70 კგ ადამიანს სჭირდება დაახლოებით 2.1-2.5 ლიტრი წყალი დღეში.
- სპორტული აქტივობებისას დამატებით 0.5-1 ლიტრი.
საიდან იღებს ადამიანი წყალს?
წყლის ძირითადი წყაროებია:
- წყლის დალევა: წყალი უმარტივესი და ძირითადი გზაა ორგანიზმის ჰიდრატაციისთვის.
- საკვები პროდუქტები:
- ხილი (გოგრა, ნესვი, მარწყვი) და ბოსტნეული (კიტრი, პომიდორი) შეიცავს 80-90% წყალს.
- სუპები, კომპოტები და ჟელე.
- მეორადი წყაროები:
- ჩაი, ყავა, რძე.
- სპორტული სასმელები (ჰიდრატაციისთვის, თუმცა ზოგჯერ შეიცავს შაქარს და სხვა დანამატებს).
როგორ უნდა დაიცვას თავი ადამიანმა დეჰიდრატაციისგან?
დეჰიდრატაციის თავიდან აცილება შესაძლებელია შემდეგი რეკომენდაციების შესრულებით:
- წყლის რეგულარული დალევა:
- მიიღეთ წყალი არა მხოლოდ წყურვილის დროს, არამედ რეგულარულად.
- შესაფერისი რეჟიმის დაცვა:
- მიირთვით მეტი წყალი სიცხეში ან აქტიური ფიზიკური დატვირთვის დროს.
- ჯანსაღი კვება:
- მოიხმარეთ წყალშემცველი ხილი და ბოსტნეული.
- სპეციალური შემთხვევები:
- ავადმყოფობის დროს (მაგალითად, ცხელების ან დიარეის დროს) გაზარდეთ წყლის მიღება.
- ალკოჰოლის შემცირება:
- ალკოჰოლი ხელს უწყობს წყლის დაკარგვას, ამიტომ მისი მოხმარება ზომიერი უნდა იყოს.
რამდენი წყალი უნდა მიიღოს ადამიანმა სხვადასხვა ტიპის ვარჯიშების დროს?
წყლის საჭიროება ფიზიკური აქტივობებისას:
- სწრაფი სიარული:
- 250-500 მლ წყალი ყოველ 30 წუთში.
- სიმძიმეებით ვარჯიში:
- 500-750 მლ ვარჯიშამდე 1-2 საათით ადრე და 200-300 მლ ყოველ 20-30 წუთში.
- სირბილი:
- 500 მლ ვარჯიშამდე, 100-150 მლ ყოველ 15-20 წუთში და დამატებით 1 ლიტრი ვარჯიშის შემდეგ.
- ინტენსიური ვარჯიშები:
- მიიღეთ იზოტონიკური სასმელები (მათში ძირითადად შაქრისა და მარილის შემცველობა სისხლში ამ ნივთიერებათა შემცველობის ანალოგიურია), რომლებიც ხელს უწყობენ ელექტროლიტების აღდგენას.
დამატებითი საკითხები
- სპორტული ჰიდრატაცია:
- ვარჯიშის შემდეგ, სხეულის წონის ცვლილების მიხედვით მიიღეთ დამატებითი წყალი.
- მაგალითად, 1 კგ წონის დაკლებაზე საჭიროა დაახლოებით 1 ლიტრი წყალი.
- ცივ წყალსა და თბილ წყალს შორის არჩევანი:
- ცივი წყალი სწრაფად ჰიდრატაციას უზრუნველყოფს, თუმცა, თბილი წყალი საჭმლის მონელებას უწყობს ხელს.
- ტექნოლოგიური დახმარება:
- გამოიყენეთ აპლიკაციები, რომლებიც შეგახსენებთ წყლის დალევას.
- სხეულის ინდიკატორებზე დაკვირვება:
- შარდის ფერი: ღია ყვითელი შარდი მიუთითებს სათანადო ჰიდრატაციაზე.
წყლის მნიშვნელობა ადამიანის ჯანმრთელობისთვის უკიდურესად დიდია. ყოველდღიურად სწორი რაოდენობის მიღება ორგანიზმის სწორი ფუნქციონირების და ჯანმრთელობის შესანარჩუნებლად აუცილებელია. დაიწყეთ დღე ერთი ჭიქა წყლით და მთელი დღის განმავლობაში შეინარჩუნეთ ეს სასარგებლო ჩვევა!
***
სტატიაზე ყველა საავტორო უფლება დაცულია. მისი სრულად ან ნაწილობრივ გამოქვეყნების შემთხვევაში მის დასაწყისში მიუთითეთ – ” წყარო: www.goodlife.ge ”